Bong bóng Dotcom là gì? Bài học rút ra từ bong bóng Dotcom

Việc chọn lựa cổ phiếu dựa trên sự đông đảo, thiếu chiến lược và kiến thức đã đẩy nhiều nhà đầu tư Mỹ vào tình thế lỗ nặng, nợ nần do sự suy giảm của bong bóng dotcom vào những năm đầu thế kỷ 21. Vậy sự kiện bong bóng dotcom diễn ra ra sao, tác động như thế nào và để lại những bài học quan trọng nào cho cộng đồng nhà đầu tư? Hãy cùng Giavang.com.vn đi sâu vào vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé!

1. Dotcom là gì?

Dotcom là thuật ngữ tiếng Anh, bắt nguồn từ địa chỉ URL dùng để truy cập website. “Com” là viết tắt của “commercial”, trong khi “dot” có nghĩa là dấu chấm. Trong giai đoạn bùng nổ của cách mạng tên miền vào năm 1995, nhiều cá nhân và tổ chức đã đăng ký sở hữu các trang web và tập trung phát triển các hoạt động kinh doanh và đầu tư trực tuyến.

2. Bong bóng Dotcom là gì?

Dotcom hay Dotcom Bubble là thuật ngữ được nhắc đến trong thập kỷ 90, khi cổ phiếu của các công ty công nghệ kinh doanh trực tuyến với tên miền .com bị sụp đổ do việc bị thổi phồng quá mức.

Trước khi xảy ra suy thoái, nền kinh tế Mỹ được xem là thịnh vượng, phát triển vượt bậc với nhiều yếu tố tích cực. Việc World Wide Web mở ra vào năm 1989 đã khởi đầu một kỷ nguyên mới về Internet, thúc đẩy sự sáng tạo và thu hút sự chú ý của truyền thông và nhà đầu tư đối với các công ty công nghệ.

Sự quan tâm quá mức này giống như việc một quả bóng bóng ngày càng phình to. Đến năm 2022, toàn thế giới chứng kiến sự suy thoái của ngành công nghiệp công nghệ. Nhiều công ty đã phá sản, mặc dù trước đó, chúng được định giá lên đến vài tỷ đô la.

3. Lịch sử của sự kiện Bong bóng Dotcom

Hãy cùng nhìn lại những biến cố chính trong giai đoạn dotcom phồn thịnh và suy thoái:

Internet phát triển mạnh mẽ vào cuối thập kỷ 90, khiến máy tính trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hàng ngày. Microsoft đưa ra hệ điều hành Windows 95 với nhiều cải tiến đáng kể.

Trình duyệt Internet Netscape phiên bản 4 ra đời, mở ra cánh cửa cho sự phát triển của thương mại điện tử và quản lý thông tin hệ thống. Netscape sau đó niêm yết công khai vào tháng 8/1995 với giá cổ phiếu là 58,25 USD, sau đó gia tăng gấp đôi sau mỗi quý.

Chỉ số NASDAQ đạt đỉnh 5000 điểm vào năm 2000 do sự đổ tiền đầu tư mạnh mẽ vào các công ty công nghệ. Hầu hết các dự án sử dụng nền tảng Internet đều dễ dàng huy động vốn. Đến ngày 10/03/2099, chỉ số NASDAQ đạt 5.048,62 điểm, cao gấp 200 lần P/E thực tế.

Năm 2000, với sự kiện máy tính Y2K và tăng chóng mặt về sản lượng thiết bị đầu vào lên đến 745, cùng với việc các chi phí khác tăng lên trong khi nhu cầu hàng hóa giảm. Cơ quan Fed tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát.

Các công ty công nghệ đối mặt với áp lực lãi suất tăng cao. AOL và Time Warner thực hiện việc sáp nhập với giá trị 165 tỷ USD. Cùng thời điểm, chính phủ Nhật Bản công bố khủng hoảng, gây ra loạt tin tức tiêu cực cho thị trường tài chính toàn cầu.

Barron đăng bài “Burning Fast”, chỉ ra những khuyết điểm tài chính lớn trong các công ty Dotcom khi giá trị thực tế không tương xứng với giá cổ phiếu được đầu tư.

Các công ty công nghệ lớn bắt đầu bán tháo cổ phiếu, tạo ra làn sóng bán tháo trên toàn thị trường.

Giá cổ phiếu giảm mạnh, lãi suất ngân hàng tiếp tục tăng, làm ảnh hưởng đến giá trị vốn hóa của các công ty Dotcom. Các công ty như Yahoo, Netscape giảm giá từ 75-98%. 1.75 nghìn tỷ USD biến mất khỏi thị trường. Chỉ số NASDAQ giảm xuống còn 1000 vào năm 2002.

Nền kinh tế Mỹ rơi vào khủng hoảng, với ước tính khoảng 400,000 công việc trong ngành IT biến mất, đồng thời có sự giảm sút về nhân sự, phá sản công ty, và giảm giá của các công ty bluechip. Các đại gia như eBay, Amazon, hay Priceline phải đối mặt với những thách thức kéo dài hơn chục năm trước khi họ có thể hồi phục.

4. Ví dụ về công ty bong bóng dotcom

Công ty Pets.com, chuyên sản xuất đồ dùng cho thú cưng, đã phải đối mặt với sự sụp đổ khi bong bóng dotcom nổ tung. Đặc biệt, họ đã tiêu tốn hơn 2 triệu USD trong chiến dịch quảng cáo, đưa giá cổ phiếu lên mức 14 USD/cổ phiếu vào đầu năm 2000. Tuy nhiên, khi bong bóng vỡ, giá cổ phiếu Pets.com rơi tự do xuống chỉ còn 1 USD/cổ phiếu, khiến công ty ghi nhận lỗ lên đến 147 triệu USD và phải tuyên bố phá sản.

Amazon cũng bị cuốn vào cơn bão dotcom, nhưng đã vượt qua khủng hoảng một cách thành công. Ban đầu, giá cổ phiếu trung bình của Amazon chỉ là 1 USD/cổ phiếu. Năm 1997, nó đã tăng lên 5 USD/cổ phiếu, sau đó vào năm 1998 là 92 USD/cổ phiếu và đỉnh điểm là 100 USD/cổ phiếu vào năm 1999.

Khi bong bóng nổ, giá cổ phiếu giảm xuống chỉ còn 6-7 USD/cổ phiếu. Mặc dù Amazon đã tồn tại qua thời kỳ khó khăn, nhưng vẫn phải đối mặt với những hậu quả nặng nề. Cho đến năm 2010, giá cổ phiếu của công ty mới bắt đầu cho thấy dấu hiệu hồi phục. Hiện tại, Amazon.com đã trở thành trang thương mại điện tử lớn nhất thế giới.

5. Các tác động mạnh mẽ của bong bóng dotcom

Sự kiện bong bóng dotcom xảy ra đồng thời với vụ khủng bố ngày 11/09 đã đẩy nước Mỹ vào một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Khoảng 400,000 việc làm trong lĩnh vực Công nghệ Thông tin biến mất, các doanh nghiệp công nghệ liên tục thông báo phá sản, thậm chí các công ty blue-chip cũng giảm giá đến hơn 80%. Những doanh nghiệp dotcom còn sót lại như Amazon, eBay, Priceline cùng với chỉ số Nasdaq cần mất hơn 15 năm để hồi phục về trạng thái ổn định như trước đây.

Sau thảm họa dotcom, lòng tin vào các doanh nghiệp công nghệ mới niêm yết công khai giảm sút. Nhà đầu tư trở nên cảnh báo hơn, chú ý đến lợi nhuận và sự bền vững của doanh nghiệp. Cả nhà đầu tư và ngân hàng đã tăng cường quản lý rủi ro và đánh giá kỹ thuật trong quá trình cung ứng vốn và đầu tư vào lĩnh vực công nghệ. Cộng đồng đầu tư quan tâm hơn đến lợi nhuận thực và giá trị cơ bản của doanh nghiệp, thay vì chỉ tập trung vào triển vọng tăng trưởng.

Vụ nổ bong bóng dotcom cũng đặt ra những thách thức mới cho các cơ quan quản lý tài chính và doanh nghiệp, dẫn đến sự thay đổi trong các quy định và luật lệ về niêm yết công khai và quảng bá tài chính.

6. Bài học rút ra từ bong bóng dotcom

Sự suy thoái của thị trường dotcom đã gây tổn thất nặng nề cho nền kinh tế Hoa Kỳ và toàn cầu. Qua sự kiện này, cả nhà đầu tư và doanh nghiệp đều học được những bài học quý báu.

Đối với nhà đầu tư, khi quyết định tham gia thị trường, cần lưu ý đến những điểm sau:

• Tích lũy và liên tục cập nhật kiến thức về đầu tư và thị trường để đưa ra nhận định chính xác về hoạt động của công ty muốn đầu tư.
• Nắm vững thông tin về lĩnh vực kinh doanh của công ty để đánh giá đúng hiện trạng và xu hướng phát triển trong tương lai.
• Tìm hiểu ý kiến chuyên gia, tư vấn từ các công ty môi giới uy tín để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn, tránh theo đuổi xu hướng đám đông.
• Thường xuyên theo dõi tin tức kinh tế và xu hướng phát triển thị trường để bắt kịp cơ hội tiềm năng.

Đối với doanh nghiệp, để tránh tình trạng bong bóng, cần chú ý đến những điểm sau:

• Tập trung vào phát triển sản phẩm và cốt lõi để tạo ra giá trị và lợi nhuận bền vững, lâu dài.
• Tránh xa những chiêu trò truyền thông và cam kết tăng giá cổ phiếu, tập trung vào việc nâng cao giá trị công ty một cách bền vững.
• Xây dựng kế hoạch và chiến lược kinh doanh với những biện pháp thực tế nhằm tạo ra nhiều giá trị hơn trong tương lai.

Trên đây là thông tin về ý nghĩa, ngữ cảnh, quá trình hình thành và sụp đổ của bong bóng dotcom, cũng như những bài học quan trọng cho nhà đầu tư và doanh nghiệp. Giavang.com.vn mong rằng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về hiện tượng bong bóng dotcom, và áp dụng những kinh nghiệm học được từ sự kiện này để đưa ra các quyết định đầu tư một cách cẩn trọng và chính xác nhất.