Tài sản ảo là gì? Các quy định pháp luật về tài sản ảo hiện nay

19 Tháng bảy, 2024Cập nhật: 19 Tháng bảy, 2024

Trong thời đại số hóa, “tài sản ảo” ngày càng trở nên phổ biến và thu hút sự quan tâm lớn. Nhưng bạn có biết chính xác tài sản ảo là gì? và các quy định pháp luật liên quan đến nó hiện nay như thế nào? Tìm hiểu cùng giavang.com.vn qua bài viết này để hiểu rõ hơn về khái niệm và các quy định pháp lý hiện hành về tài sản ảo.

1. Tài sản ảo là gì? Ví dụ

Tài sản ảo là gì? Tài sản ảo là tài sản phi vật chất tồn tại dưới dạng kỹ thuật số, có thể được lưu trữ, giao dịch và sử dụng trong môi trường trực tuyến.

Ví dụ về tài sản ảo:

Tiền ảo: Bitcoin, Ethereum, Litecoin, v.v.
Token: Các mã thông báo kỹ thuật số được sử dụng để cung cấp quyền truy cập vào các sản phẩm, dịch vụ hoặc chức năng cụ thể trên các nền tảng blockchain.
Tài sản ảo trong game: Vật phẩm, tiền tệ và các tài sản khác có thể kiếm được hoặc mua trong các trò chơi trực tuyến.
Tên miền: Địa chỉ web có thể được mua, bán và giao dịch.
Tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số: Tranh ảnh, âm nhạc và các tác phẩm sáng tạo khác được lưu trữ dưới dạng kỹ thuật số.

2. Đặc điểm của tài sản ảo

Tính phi vật chất: Tài sản ảo không tồn tại trong thế giới thực mà chỉ dưới dạng dữ liệu điện tử.
Tính kỹ thuật số: Tài sản ảo được tạo ra, lưu trữ và giao dịch thông qua các hệ thống máy tính và mạng lưới internet.
Tính có giá trị: Tài sản ảo có thể được định giá và trao đổi bằng các đơn vị tiền tệ khác nhau, bao gồm tiền ảo, tiền pháp định và các loại tài sản ảo khác.
Tính thanh khoản: Một số loại tài sản ảo có tính thanh khoản cao, nghĩa là có thể dễ dàng mua bán trên các sàn giao dịch.
Tính biến động: Giá trị của tài sản ảo có thể thay đổi nhanh chóng và mạnh mẽ do nhiều yếu tố, bao gồm cung cầu, tâm lý thị trường và các sự kiện tin tức.

3. Các quy định pháp luật về tài sản ảo hiện nay

Theo Điều 163 của Bộ luật Dân sự 2005, tài sản bao gồm “vật, tiền, giấy tờ có giá và các quyền tài sản”. Điều này cho thấy pháp luật chỉ liệt kê những loại tài sản cụ thể mà chưa đưa ra định nghĩa rõ ràng về tài sản ảo.

Theo thông tin từ Cổng thông tin điện tử Quốc hội Việt Nam, tài sản ảo được xem là một loại tài sản không truyền thống. Trong thế giới ảo, nhiều lý thuyết pháp lý mới đang được thử nghiệm. Quyền sở hữu tài sản ảo có thể thay đổi tùy thuộc vào từng trò chơi.

Mặc dù pháp luật hiện hành chưa công nhận quyền sở hữu tài sản ảo, các nhà phát triển trò chơi vẫn cho phép người chơi chiếm hữu, sử dụng và chuyển nhượng tài sản ảo. Tuy nhiên, quyền sở hữu này thường bị hạn chế qua các thỏa thuận cấp phép người dùng cuối (EULA).

Các quy định pháp luật về tài sản ảo hiện nay

Các quốc gia trên thế giới quy định thế nào về tài sản ảo?

Trên toàn cầu, hiện chỉ có El Salvador và Cộng hòa Trung Phi công nhận Bitcoin là phương tiện đấu thầu hợp pháp, vào các năm 2021 và 2022. Tuy nhiên, những bước đi này đã tìm thấy phải trích chỉ và nghi ngờ từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế và nhiều loại tiền tệ khác.

Các quốc gia như Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nhật Bản và Canada đã xây dựng pháp luật khung riêng cho tài sản ảo. Các quy định này thường bao gồm chính sách quản lý hoạt động kinh doanh và sử dụng tài sản ảo, chính sách thuế liên quan đến đầu tư và giao dịch tài sản ảo, cũng như các quy định bảo vệ quyền lợi của người sở hữu và những giao dịch bị cấm.

Cụ thể, một số quốc gia đã thiết lập các quy định như sau:

Mỹ : Ủy ban Chứng chứng và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) cùng với Ủy ban Giao dịch Hàng hóa tương lai Hoa Kỳ (CFTC) là những cơ quan chính cam chịu trách nhiệm quản lý tài sản ảo.
Nhật Bản : Luật Thanh toán Dịch vụ Tài chính (PSFA) đã được sửa đổi vào năm 2017 để bao gồm các quy định về tiền ảo.
Liên minh Châu Âu : Quy định về Thị trường Tiền tệ (MiCA), dự kiến có hiệu lực vào năm 2024, sẽ thiết lập một bộ pháp lý đau khổ cho tài sản ảo trên toàn EU.

>>> Xem thêm: Những Nguyên Tắc Vàng Để Quản Lý Tài Chính Cá Nhân

Việt Nam đã có khung pháp lý cho tài sản ảo chưa?

Hiện tại, Việt Nam chưa có bộ luật dành riêng cho tài sản ảo. Tuy nhiên, Luật Dân sự 2015 chỉ coi tài sản ảo là “tài sản khác”, trong khi Nghị định 101/2020/ND-CP đề cập đến việc quản lý và sử dụng dịch vụ thanh toán trung gian qua mạng.

Theo ThS. Nguyễn Huy Hoàng Nam từ Khoa Pháp luật Dân sự, Trường Đại học Luật Hà Nội, mặc dù chưa có khung pháp lý cụ thể cho tài sản ảo, Nhà nước đã có những bước quan trọng trong việc nghiên cứu và xây dựng quy định link quan. Các văn bản đáng chú ý bao gồm:

Báo cáo số 255/BC-BTP (29/10/2018) của Bộ Tư pháp, với nội dung Kiểm soát và đánh giá tình hình pháp lý về tài sản ảo và tiền ảo, cũng như đề xuất các hướng dẫn hoàn thiện.
Quyết định số 242/QĐ-TTg (28/2/2019) của Thủ tướng Chính phủ về Đề án cơ cấu lại thị trường chứng khoán và bảo hiểm đến năm 2020, định hướng đến năm 2025.
Quyết định số 2289/QĐ-TTg (31/12/2020) của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến năm 2030.
THS. Nguyễn Thị Long, Giảng viên Khoa Pháp luật Dân sự, Đại học Luật Hà Nội, cho rằng dù pháp luật hiện hành chưa cụ thể hoá tài sản ảo, nhưng nếu tài sản ảo đáp ứng các điều kiện theo luật định, nó hoàn toàn can be coi là tài sản dưới dạng tài sản được cấp quyền.

Việt Nam đã có khung pháp lý cho tài sản ảo chưa?

Sự thiếu quy tắc cụ thể về tài sản ảo dẫn đến các giao dịch chưa được xác thực về tính hợp pháp, khiến Nhà nước gặp khó khăn trong công việc tính thuế. Vì vậy, cần xây dựng trình bày rõ ràng và luật pháp rõ ràng để quản lý quyền sở hữu tài sản ảo.

Sự phức tạp của “tiền ảo” đã đặt ra công thức lớn cho hệ thống tài sản pháp luật của Việt Nam và nhiều quốc gia khác, yêu cầu phải cập nhật các khái niệm mới về phân loại tài sản và quyền sở hữu. Nhiều quốc gia đang nỗ lực xây dựng luật riêng để bảo vệ người dùng và ngăn chặn các hoạt động bất hợp pháp liên quan đến tài sản ảo.