Chi phí chìm là gì? Các nhận biết bẫy chi phí chìm
Nội dung
1. Chi phí chìm là gì?
Chi phí chìm là gì? Chi phí chìm (tiếng Anh: sunk cost) là những khoản chi tiêu đã được thực hiện và không thể thu hồi lại, bất kể hành động tương lai có ra sao. Điều này có nghĩa là dù bạn có tiếp tục một dự án hay từ bỏ nó, chi phí này sẽ không thay đổi.
Ví dụ: Về chi phí chìm bao gồm tiền đã trả cho nghiên cứu và phát triển, chi phí quảng cáo hoặc bất kỳ khoản đầu tư nào đã được chi ra mà không thể lấy lại. Chi phí chìm thường dẫn đến những quyết định phi lý khi người ta cố gắng “vớt vát” lại những gì đã mất thay vì đưa ra các quyết định dựa trên lợi ích tương lai.
2. Bẫy chi phí chìm là gì?
Bẫy chi phí chìm là gì? Bẫy chi phí chìm (Sunk Cost Fallacy) là một hiện tượng tâm lý và tài chính, trong đó con người hoặc tổ chức tiếp tục đầu tư vào một dự án, công việc hoặc quyết định không hiệu quả chỉ vì họ đã bỏ ra quá nhiều chi phí, thời gian và công sức trước đó. Điều này xảy ra ngay cả khi lợi ích tương lai không đáng kể hoặc rủi ro cao.
Ví dụ: Một công ty đã đầu tư rất nhiều tiền vào một sản phẩm mới nhưng sau một thời gian thử nghiệm sản phẩm không được thị trường đón nhận. Thay vì dừng lại và chuyển hướng, công ty tiếp tục chi tiêu nhiều hơn để cải tiến sản phẩm dù biết rằng khả năng thành công là rất thấp.
3. Đặc điểm chi phí chìm là gì?
Chi phí chìm có một số đặc điểm quan trọng như sau:
- Không thể thu hồi: Chi phí chìm là những khoản đã chi ra và không thể lấy lại được bất kể hành động hay quyết định nào trong tương lai. Điều này có nghĩa là dù tiếp tục hay ngừng một dự án, khoản chi này vẫn không thay đổi.
- Không ảnh hưởng đến quyết định tương lai: Về mặt lý thuyết, chi phí chìm không nên ảnh hưởng đến các quyết định kinh doanh hoặc đầu tư trong tương lai. Các quyết định nên dựa trên những chi phí và lợi ích có thể thay đổi trong tương lai chứ không phải những chi phí đã mất.
- Thường dẫn đến bẫy chi phí chìm: Con người có xu hướng không muốn chấp nhận mất mát do đó thường bị mắc kẹt trong việc tiếp tục đầu tư hoặc chi tiêu vào một dự án không hiệu quả chỉ vì đã đầu tư nhiều vào đó trước đây.
- Không liên quan đến cơ hội chi phí: Chi phí chìm không liên quan đến cơ hội chi phí, tức là chi phí cơ hội của việc sử dụng nguồn lực trong một dự án khác có thể mang lại giá trị hơn.
- Dễ gây ra sai lầm trong quyết định: Nếu không nhận biết rõ, chi phí chìm có thể khiến các nhà quản lý hoặc cá nhân tiếp tục duy trì những dự án kém hiệu quả chỉ vì họ đã đầu tư nhiều vào chúng dẫn đến lãng phí nguồn lực.
